İşyerinde Aids Tehlikesi

AİDS'e çalıştığımız işyerinde de yakalanabilir-miyiz? Bu soru bilinçli işyeri sorumlularını dü­şündürmektedir. Aynı zamanda iş arkadaşları­nı seçme konumunda olmayan işçileri de dü­şündürmektedir. Salgına karşı duyulan korku işyerindeki yaşamı zorlaştırmıştır. Bir homo­seksüel işyerindeki şef ve işçi temsilcileri tara­fından kendisinden negatif sonuçlu antikor testi istenmesini çalışma sözleşmesine aykırı bularak Münih İş Mahkemesi'ne başvurmuş­tur.

Meslek grupları içinde tıp mensupları dışında AİDS tehdidi altında olanlar oldukça azdır.

Mesleğim gereği pek çok insanla el sıkışıyorum. AİDS yüzünden davranı­şımı değiştirmem gerekir mi?

Hayır. Ellerin teması ile tehlike size ulaşamaz. Terde bugüne kadar virüse rastlanamamıştır. Virüs deri yoluyla salgılanmaz ve deri tema­sıyla da etken kana ulaşamaz. Bu nedenle terli de olsa size dokunan el zararlı olamaz.

Güzellik uzmanıyım. Müşterilerimin manikürleri ya da cilt bakımı ile uğ­raşırken bazı küçük kanamalarla kar­şılaşıyorum. AİDS tehlikesi ile karşı karşıya mıyım?

Sizin cildinizde yara yoksa tehlikede değilsi­niz. Ellerinizde taze, kapanmamış yara varsa eldiven kullanmalısınız. Ellerinizde yara olma­sa bile kan elinize bulaştığında etil alkol ya da klor içeren bir dezenfeksiyon maddesi kullan­malısınız. Etkili dezenfeksiyon maddelerinin piyasadaki adlarını sağlık kurumları ve ecza­nelerden öğrenebilirsiniz.

AİDS virüsünü almış kişi otomatikman işgücünü kaybetmiş kabul edil­mekte midir?

Hayır. Virüs taşıyıcı kişi hastalanmadıkça ça­lışmaması için bir neden yoktur. Bu süre on yıl yada daha uzun sürebilir.

İş arkadaşım tükrüklerini saçar tarz­da konuşuyor. Tedirgin olmam gere­kir mi?

Hayır. Tükrük damlacıklarının sıçraması ile bulaşma söz konusu olamaz. Yine bu kişi ile öpüşmek, yanağınızı öpmesi de sorun teşkil etmeyecektir. AlDS'li bir iş arkadaşından mik­robu alabilmenin yolu aynıdır: Bu kişi ile ko­runmasız cinsel ilişkide bulunmak ya da ortak enjektör kullanmak.

Birlikte kullanılan telefon yoluyla bu virüs bulaşabilir mi?

Hayır. Virüsü taşıyan kişi ile aynı eşyaları, te­lefon ahizesini kullanmak sorun yaratmaz. Ay­nı eşyaları kullanmak temas yoluyla enfeksi­yonu, aynı ahizeyi kullanmak damlacık enfek­siyonunu doğurabilir. Bu bulaşma yolları AİDS virüsü için geçerli değildir.

Tuvaletlerin temizliğinde görevliyim. Kullanılmış prezervatiflerin ortadan kaldırılması da benim görevim. AİDS'in işim esnasında bana bulaş­ma riski nedir?

Lastik eldiven kullanıyorsanız tehlikede değil­siniz. Eldiven kullanmayan tuvalet temizlikçile­ri AlDS'den çok dışkı yoluyla bulaşabilecek diğer hastalıklara yakalanma tehlikesi ile karşı karşıyadırlar. Bu nedenle mutlaka eldiven kul­lanılmalıdır. Elde yara varsa eldiven kullanımı zorunluluktur.

Hayvan satışı yaptığım dükkanımda diğer maymun türlerinin yanında "ye­şil maymun" denilen türü de bulun­durmaktayım. Ben ya da müşterile­rimden biri sözünü ettiğim hayvan ta­rafından ısırılırsak virüs alma tehli­kesi var mıdır?

Hayır. Başlangıçta bu varsayım AİDS araştır­malarında büyük rol oynamış ve oldukça san­sasyon yaratmıştı. Ama kanıtlanamamıştır. Yeni araştırmalar bu maymun türünde bulu­nan virüsün insanda immün yetersizliğine ne­den olan hastalık etkeni ile aynı özellikleri ta­şımadığını belirlemiştir. Bu maymun türünde bulunan virüs retrovirüs ailesinin bir üyesidir. Almanya'da bu maymun türü tarafından ışın­lan daha sonra teste tabii tutulan pek çok Al­man vatandaşında AİDS virüsüne rastlanamamıştır.

Müdahalede bulunduğunuz müşteri­nizin cildinde akne veya başka bo­zukluklar var. Bulaşma tehlikesi söz konusu mu?

Evet. Sağlam deri korunma görevini yerine getirir. Elinizde taze yara, çatlak, çizik varsa çalışmamalısınız. Buna rağmen çalıştınız ve kandan kana temas oluştuysa yarayı alkol ya da klor içeren bir dezenfeksiyon maddesi ile dezenfekte ediniz.

AİDS virüsü taşıyıcısı ya da hastası olan bir kişiye masaj uygulayan ma­sör tehlikede midir?

Hayır. Derinin deriye teması bulaştırma tehli­kesi taşımaz.

Öğlenleri kantinde yiyorum. Varsaya­lım ki orada taşıyıcı bir kişi yemek hazırlıyor veya servis yapıyor. Tehli­kede miyim?

Hayır, AİDS virüsü gıdalar yoluyla vücuda alınmaz. Virüs pişirme için gereken yüksek ısıya dayanamaz. Salatadan, ekmeğe soğuk yiyeceklerden, garson beceriksizce parmağını tabağa daldırsa bile endişe etmeye gerek yok­tur. Virüs kan ve sperm sıvısı içinde yuvalanmadıkça çok çabuk ölmektedir. Bu yolla alınacak virüs sayısı hastalığın bulaşmasına yet­meyecektir. Salata sosu içindeki sirke de virü­sü zarara uğratan bir maddedir.

Bu açıklamalarınız bardak, çatal, ka­şık, bıçak için de geçerli midir?

Evet.

Kış solunum yolu enfeksiyonlarının arttığı bir mevsim. Pek çok kişi toplu ulaşım araçlarında aksırıyor, öksürüyor. AİDS tehlikesi var mı?

Kesinlikle hayır. Hapşırma, yani damlacık en­feksiyonu yoluyla nezle, grip veya diğer solu­num yolu enfeksiyonu etkenleri bulaşabilir. Ama AİDS etkeni bu yolla bulaşamaz. AİDS bir damlacık enfeksiyonu değildir.

Otelde odaların temizliği ile görevli hizmetçiyim. Sperm ya da kan lekeli çarşafları da değiştirmekteyim. Nele­re dikkat etmem gerekir? Tehlikede miyim?

Hayır. Deri teması yoluyla etken vücuda gire­mez. Cinsel ilişki, ya da kanların birbirine ka­rışması yoluyla mikrobu almak söz konusudur. AİDS etkeni HIV insan vücudu dışındaki ortamda hızla ölmektedir. Otel personeli ancak yatak takımları üzerinde bulunan taze kan ya­da sperm sıvısına açık yara bulunan ellerle dokunurlarsa tehlikededirler. Bu açıklamalara karşın yine de huzursuzsanız eldiven kullan­malısınız.

İşyerinde çok kirleniyor ve duş al­mak zorunda kalıyorum. Ortak kulla­nılan duş hastalığı bulaştırabilir mi?

Hayır. Terde bugüne kadar AİDS etkenine rastlanamamıştır. Suyla akıp giden virüs ça­bucak ölür, üstelik AİDS etkeni sabun gibi te­mizlik maddelerine karşı da oldukça dayanık­sızdır. Duşta vücut bol basınçlı bir suyla yı­kandığından herhangi bir virüsün vücuda giriş şansı olamaz. Ama örneğin bu yolla ayak mantarı kapmak hiç de güç değildir.

Kapı kolları bulaştırma kaynağı ola­rak kabul edilmekte midir?

Hayır. Taşıyıcı kişilerle aynı eşyalara dokun­mak bulaşma tehlikesi doğurmaz.

Bir ölü var. Polis bilgi merkezi kişinin homoseksüel çevreden olduğunu, AİDS şüphesi taşıdığını bildiriyor. Böyle bîr durumda görevli polis ken­dini korumak için özel tedbirler al­malı mıdır?

Ölü kişiye dokunmak söz konusu değilse tehli­keden bahsedilemez. AİDS virüsü hava yoluy­la taşınan bir virüs değildir. Ölü kan ve sperm­le lekelenmiş durumda ise polisler ölüye doku­nurlarken eldiven kullanmalıdırlar.

Yabancı bir ölüye dokunmak zorunda kaldığımızda nasıl korunmalıyız?

Yabancı ölülere mutlaka tek kullanımlık eldi­ven ile dokunulmalıdır.

AİDS hastalığından ölenlere dokun­mak gerekirse daha başka hangi ön­lemlere başvurmak gerekir?

Diğer önlemler her eyalet sağlık bakanlığınca belirlenmiştir. Bulunduğunuz yerdeki sağlık bakanlığına ait örgütlerden bilgi alınabilir.

Gardiyanım. Taşıyıcı bir tutuklu tara­fından ısırılmaktan korkuyorum. Böy­le bir durumda hastalığı alabilirmiyim?

Kanamaya neden olacak bir ısırma sözkonusu olsa bile tehlike oldukça azdır. Çünkü tükrükte çok az virüs bulunur, kişiyi enfekte etmeye yetmeyecek bir miktardır bu. Güvencede ol­mak için yarayı derhal dezenfekte ediniz. Bu­güne kadar kesinlikle ısırma yoluyla hastalığın bulaştığı bir vaka bildirilmemiştir.

Hemşire ve laborantlar sürekli kanla uğraşmaktalar. AİDS tehlikesi bu ki­şiler için büyük müdür?

Bu kişiler sadece AİDS tehlikesi ile değil, bula­şıcı karaciğer enfeksiyonlarından B-Hepatit ve Non A Non B Hepatit tehlikesi ile de karşı karşıyadırlar. Bu hastalıklar da kan yoluyla bulaş­maktadırlar.

Hemşire ve laborantlar bulaşma teh­likesinden nasıl korunurlar?

Bu meslekte olanların öncelikle el bakımlarına özen göstermeleri, ellerinde yırtık, çizik ve di­ğer yaraların bulunmamasına dikkat etmeleri gerekir. Enfekte kanla temas meydana geldi­ğinde AİDS etkeni bu yaralar aracılığıyla vücüda girer. Kanamalı işlemlerde mutlaka eldi­ven kullanılmalıdır. Kendilerine koruma ile ilgili verilen ayrıntılı talimatları uyguladıklarında bu kişiler güvenliktedirler.

Bir doktor ya da hemşire taşıyıcı ki­şide kullanılmış enjektör iğnesi ile yaralandılar. Tehlike ne ölçüdedir?

Her ne kadar Amerika ve Avrupa'da yapılan araştırmalar bu durumun korkulduğu ölçüde olmadığını göstermişse de enfeksiyon tehlike­si elbette vardır.
AİDS taşıyıcısına ait enjektör eline batan bini aşkın doktor, hemşire, hastabakıcıdan yedisi­ne mikrobun bulaştığı belirlenmiştir. Bu yedi kişi enjektörle tek bir kez değil, birkaç gün içinde birden fazla kez yaralanmışlardır. İçle­rinden İngiliz bir hemşirenin öyküsü oldukça trajiktir:
AİDS hastasından kan örneği almakta olan hemşire enjektörün ucunun elini yaralaması­nın verdiği şaşkınlıkla enjektördeki mikroplu kanın tümünü kendine şırıngalamıştır.

Enfekte bir iğne ile yaralandım. Ne yapmam gerekli?

Derhal yarayı kanatmalı ve uygun dezenfeksiyon maddeleri ile dezenfekte etmelisiniz.

Tıp personelinin görev esnasında al­dığı AİDS enfeksiyonu meslek hasta­lığı olarak kabul edilir mi?

Evet. Sağlık meslek sendikaları bulaşma olayı mesleğin uygulanması esnasında meydana geldiğinde AİDS'i meslek hastalığı olarak ka­bul etmektedirler. Örneğin enfekte iğne ile ya­ralanma.

Böyle bir durumla karşılaştığınızda derhal an­tikor testi yaptırarak olay gününe kadar enfek­siyonu almamış olduğunuzu belirletiniz ve der­hal durumdan sağlık meslek sendikanızı ha­berdar ediniz.

Altı hafta sonra antikor testini yineleterek, en­feksiyonu kanıtlayacak antikorların oluşup oluşmadığı kontrol edilmelidir. Bu test negatif sonuç vermişse olaydan üç ay ve altı ay sonra da test yinelenmelidir. Ancak böylelikle bulaş­manın sözkonusu olup olmadığı kesinlik kaza­nır.

AİDS hastası evde bakılıyor. Hasta­bakıcı tehlikede midir?

Yıkama, besleme, derece ölçme gibi normal el temasını gerektiren işlerde hayır. Hastabakıcı­nın kan alması ya da iğne yapması gerekiyor­sa, kullandığı iğne ile kendini yaralamamaya çok özen göstermesi gerekir. Daha titiz dav­ranmak isteyen kişiler düzenli olarak ellerini alkollü dezenfeksiyon maddeleri veya Sagrotanla yıkayabilirler. Hasta otokontrolünü yitir­miş durumda ise, idrar yapma ve dışkılamasını kontrol edemiyorsa bakıcı yatak takımlarını değiştirirken eldiven kullanmalıdır.

Ebeyim. Doğum esnasında amnion sı­vısı, kan, dışkı gibi pek çok vücut salgısı ile temastayım. Kendimi nasıl korumalıyım?

Her şartta eldiven kullanmalısınız. Almanya'da henüz oldukça az AlDS'li hamile var. San Francisco'da ise durum bunun tersi. Orada ebe ve yardımcı doğum personeli pozitif test sonucu ile doğumhaneye gelen anne adayı için özel tedbirler almakta. Profesör Moses Grossmann Münih'te yapılan bir kongrede bu doğum personelinin kendilerini ağız maskesi, eldiven ve kan sıçramasını önlemek için göz­lük kullanarak koruduklarını anlatmıştır.

Diş teknisyeniyim. Taşıyıcı bir kişi­den alınmış ölçüden hazırlanan mo­del üzerinde çalışıyorken tehlikede miyim?

Çalışmaya başlamadan önce ölçüyü suyla iyi­ce yıkıyorsanız içiniz rahat olabilir.

İlkyardım elemanıyım. Sık sık sun'i solunum yaptırıyorum. Kendimi nasıl koruyabilirim?

Ağızdan ağıza doğrudan sun'i solunum uygu­lanmamalıdır. Kendi dudaklarınızla baygın ki­şinin ağzı arasında steril bir pet, yoksa kendi mendilinizi koyunuz. Böylelikle taşıyıcı kişinin tükrüğünün size temasını önleyebilirsiniz. Tehlike oldukça azalır. Yaralı kişinin ağzından kan gelmedikçe, sun'i solunum yaptırdığı için AİDS virüsü almış kişiye henüz ratlanmamıştır.

Suni solunum yaptırırken dudağımda sıyrık veya çizik varsa tehlike artar mı?

Evet. Özellikle yaralının ağzından kan geliyor­sa, kandan kana bulaşma söz konusu olabilir. Bu durumda doğrudan teması önlemek için solunum cihazından yararlanılmalıdır.